Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Örgütü’nün (OECD) 2025 yılı emeklilik raporu, nüfusun giderek yaşlanmasının hem işgücü piyasası hem de emeklilik sistemleri üzerinde ağır baskı oluşturduğunu gözler önüne serdi. OECD, yaşlanmanın hızlanması karşısında ülkelerin emeklilerin çalışma hayatına iştirakini artıracak düzenlemeler yapması gerektiğini belirtirken, Türkiye’nin de 2050 sonrası yaşlı nüfusun en süratli artacağı ülkeler ortasında yer aldığını duyurdu.

YAŞLI NÜFUS 2000’DEN 2050’YE KESKİN BİR YÜKSELİŞTE

Rapora nazaran OECD genelinde 65 yaş üzeri nüfusun 20-64 yaş aralığındaki nüfusa oranı 2000 yılında yüzde 22 iken 2025’te yüzde 33’e çıktı. Bu oranın 2050’de yüzde 52’ye ulaşması bekleniyor. Habertürk’e yer alan bilgilere nazaran Türkiye de birebir eğilimi takip ederek 2050’de OECD ortalamasının üzerine çıkacak ve 2050-2075 periyodunda Şili, Kolombiya, Kosta Rika, İzlanda, Litvanya ve Meksika ile birlikte yaşlı nüfusu en süratli artan ülkeler ortasında yer alacak.

TÜRKİYE’DE EMEKLİLİKTE AYLIK KESİNTİSİ FARKI

Raporda Türkiye’ye ait kıymetli bir detay da emeklilik sonrası çalışma kısıtlamaları oldu.
Türkiye’de 8 Eylül 1999’dan evvel sigortalı olanlar, emekli aylıkları kesilmeden 4/a (işçi) ve 4/b (esnaf) statüsünde çalışabiliyor.
Ancak 1 Ekim 2008 sonrasında birinci kere sigorta girişi olanlar, emekli olduktan sonra çalışmaya devam ederlerse emekli aylıkları kesiliyor. Bu gruptakilerin bir kısmı 58–60 yaşında, bir kısmı ise 61–65 yaşlarında emekli olacak.

ÇALIŞAN NÜFUSTA AZALMA: ‘BABY BOOMER’ ETKİSİ

OECD, nüfustaki yaşlanmanın hızlanmasında “baby boomer” jenerasyonunun yaşlanmasının belirleyici olduğuna dikkat çekti. Çalışma çağındaki nüfusun önümüzdeki 40 yılda OECD ülkeleri genelinde ortalama yüzde 13 azalması bekleniyor.
İstihdam dataları, OECD ülkelerinde 55-64 yaş kümesinin yüzde 65,5’inin, 65-69 yaş kümesinin yüzde 25,7’sinin, 25-54 yaş kümesinin ise yüzde 82,5’inin işgücünde olduğunu gösteriyor. Türkiye ise yüzde 38’lik oranla 55-64 yaş kümesinin istihdamında OECD’nin en taban sırasında yer alıyor.

DOĞURGANLIK SURATI 60 YILDA YARIYA DÜŞTÜ

Raporda, doğurganlık oranlarındaki sert düşüşün yaşlanmayı hızlandırdığı vurgulandı. OECD ülkelerinde doğurganlık 1960’lardan bu yana yarı yarıya azalırken, nüfus yenileme düzeyi olan 2,1’in altına gerileyen oranlar, her yeni kuşağın bir evvelkinden daha küçük olmasına yol açıyor.
Geçmiş projeksiyonların da çok optimist olduğu belirtildi: 1994’te 2025 için öngörülen 2,01’lik doğurganlık oranı, gerçekte 1,46’da kaldı.

‘EMEKLİLİKTE İKİLİ MAAŞ’ ÖNERİSİ

Habertürk'te er alan habere nazaran OECD, düşen doğurganlık ve süratle yaşlanan nüfus nedeniyle emeklilik sistemlerinin finansal sürdürülebilirliğinin tehlikeye girdiğini belirtiyor. Tahlil olarak, olağan emeklilik yaşından sonra çalışmaya devam edenlerin emekli aylığı almasının önündeki mahzurların kaldırılması öneriliyor.
Raporda, emekli aylığının kesilmesinin yaşlanan toplumda daha uzun mühlet çalışmayı teşvik etme maksadıyla çeliştiği belirtilirken, çalışmaya devam eden emeklilerin ülkeye daha yüksek üretim ve vergi geliri yoluyla katkı sağladığına da vurgu yapılıyor.

“İŞ KONTRATININ FESHİ YAŞLI ÇALIŞANI ZAYIF POZİSYONA İTİYOR”

Rapor ayrıyeten, emekli aylığı bağlatmak için iş kontratının zarurî olarak feshedilmesini eleştiriyor. Bu uygulamanın, yaşlı çalışanların emeklilik öncesine kıyasla daha makûs çalışma şartlarına yönelmelerine yol açtığı söz ediliyor.

OECD’nin bulguları, yaşlanan nüfusla uğraşta en kritik aracın emeklilerin işgücüne iştirakini kolaylaştırmak olduğuna işaret ediyor. Türkiye için ise rapor, hem demografik dönüşümün suratına hem de emeklilik sonrası çalışma kısıtlamalarının tekrar düzenlenmesi gerekliliğine güçlü bir ihtar niteliği taşıyor.