Büyükorhan'a yaklaşık 25 kilometre uzaklıktaki dağ köylerinden olan Çökene, 1980'li yılların sonunda başgösteren su sorunu nedeniyle boşalmaya başladı.
Tüm halkı yakın ilçelere ve Bursa merkeze göç eden Çökene, uzun yıllar büsbütün boş kaldı ve adeta harabeye döndü.

1994'ten sonra uzun mühlet boş kalması üzerine 2008'de statüsü iptal edilerek yakınındaki kırsal Bademli Mahallesi'ne bağlanan Çökene Mahallesi'ne 10 yıl evvel tekrar dönüş başladı.

Daha evvel ormancılık ve tarımla geçimini sağlayan mahalle sakinlerinden eski muhtar Hüseyin Kaya ve eşi Fadime Kaya da 30 yıllık Bursa macerasının akabinde memleketlerine dönüş yaptı.

Susuzluk dağıttı artık 4 kişi yaşıyor

Fadime Kaya (64), hem ilçeye hem Bursa'ya uzak olan Çökene'de hayatın kolay olmadığını lakin cet toprağından, memleketlerinden fazla uzak kalamadıklarını belirterek, su sorunu çözülünce döndüklerini anlattı. Su olmayınca köy halkının dağıldığını ve bir daha geri dönmediğini lisana getiren Kaya, "Şimdi yalnızca 3 hanede duman tütüyor. Öteki iki hanede eşleri vefat etmiş bayanlar yaşıyor. Evvelce 50'den fazla hanenin bulunduğun mahallede artık 4 kişiyiz" dedi.

"Keşke eskisi üzere olsak"

Eskiden hayatıyla, görünümüyle ve doğasıyla hayran kalınan köylerinin terk edildikten sonra harabeye dönmesine üzüldüklerini aktaran Kaya, şöyle konuştu:
"Su olmayınca ne yapsın beşerler gittiler, biz de gittik. Biri 6 oburu 9 yaşında çocuğum vardı. Burada kalsak ne yapacaktık. Su yok, tarım yok, kar yok. Bursa'da okudular iş sahibi oldular. Onların da çocukları oldu. Biz döndük köyümüze bizim ömrümüz burada onlar dönmez artık. Gelmeyenlerin meskenleri haşat oldu burada. Yıkık dökük yapılar içinde biz nefes alıyoruz. Keşke hepsi gelse köylülerin keşke eskisi üzere kalabalık olsak."

Peyniri, yoğurdu, yumurtası doğal

Fadime Kaya, küçük çaplı tarım ve hayvancılıkla uğraştıklarını belirterek, "İki keçimiz var. Bir keçi 3 oğlak doğuruyor. Kendimize yetiyor yalnızca. Çocuklar ve torunlar gelince onlar için kesiyoruz. Sütü sağıp yoğurt, peynir yapıyoruz. 3-5 tavuk var doğal yumurtasını yiyoruz. Köy işi hayatımızı tekrar kurduk ve burada daha memnunuz kentte çok sıkıntı yaptık" tabirini kullandı.