Bursa iktisadının en kıymetli saha çalışmalarından biri olan ‘Bursa 250 Büyük Firma Araştırması' kentin üretim, ihracat, istihdam ve katma paha performansını ortaya koyarken, global ve ulusal ekonomik gelişmelerin firmalar üzerindeki tesirlerini de yansıtıyor. 250 büyük firma, 2024 yılı net satış meblağları temel alınarak sıralandı. Kelam konusu araştırma kapsamında firmalar, katma kıymet, öz kaynak, etkin toplamı, vergi öncesi devir kâr/zarar, ihracat, istihdam, üretimden satışlar ve FAVÖK göstergelerine nazaran de değerlendirildi.

Net satışlarda güçlü artış

2024 yılında Bursa'da 250 büyük firmanın toplam iç ve dış satışları, 2023 yılına nazaran yüzde 43 artarak 1 trilyon 467 milyar TL'ye yükseldi. Üretimden net satışlarda ise yüzde 44'lük artış kaydedildi. Buna rağmen, firmaların faaliyetlerinden oluşan katma kıymet yüzde 10'luk hudutlu bir büyüme göstererek 231,7 milyar TL düzeyine ulaştı. 2023 yılında yüzde 102 artış gösteren katma bedel, 2024'te global büyümenin yavaşlaması ve sıkı para siyasetleri nedeniyle daha ölçülü bir artış sergiledi.

Finansman sarfiyatları kârları eritti

Bursa 250 Büyük Firma Araştırması'nda kâr eden firma sayısı 164'e geriledi. 2023 yılında listede kâr eden firma sayısı 220 olmuştu. Vergi öncesi kâr/zarar toplamı yüzde 67 düşüşle 28,2 milyar TL'ye indi. Firmaların toplam faaliyet kârı yüzde 50,7 azalarak 47,7 milyar TL'ye, FAVÖK büyüklüğü ise 157,5 milyar TL'ye düştü. Finansman sarfiyatları ise yüzde 14,5 artışla 54,9 milyar TL'ye ulaştı. 2023 yılında toplam finansman masraflarının faaliyet kârına oranı yüzde 49,6 iken, 2024'te bu oran yüzde 115,2'ye yükseldi. Böylelikle finansman maliyetleri, firmaların kârlılıklarını kıymetli ölçüde sınırlayan temel öge oldu.

İhracat performansı Türkiye ortalamasının üzerinde

Bursa'nın ihracat performansı 2024 yılında dikkat cazip bir ivme kazandı. Türkiye genelinde ihracatın yüzde 2,4 olarak gerçekleştiği 2024 yılında Bursa'daki 250 büyük firmanın toplam ihracatı bir evvelki yıla nazaran yüzde 10,8'lik artışla 14,8 milyar dolara yükseldi. Bursa 250 Büyük Firma Araştırması'nda yer alan şirketlerin toplam istihdamı, 2024 yılında yüzde 7 artışla 189 bin 977 bireye ulaştı. Yabancı sermayeli firma sayısı ise 42 olarak bir evvelki yıl ile tıpkı seviyede gerçekleşti.

Bursa'nın birinci 10 firması

2024 yılı net satışlarına nazaran, Bursa'nın birinci 10 firması muhakkak oldu. Listenin tepesinde, 175 milyar 482 milyon TL'lik net satışla Oyak Renault yer aldı. Oyak Renault'u Tofaş 106,1 milyar TL ile TGS Dış Ticaret de 84,3 milyar TL ile izledi. Dördüncü sırada Bosch 64,1 milyar TL, beşinci sırada Borçelik 46,6 milyar TL ile bulunurken, Türkiye'nin Arabası Teşebbüs Kümesi (Togg) 41,7 milyar TL ile listenin altıncı sırasında yer aldı. Sütaş, Uludağ Perakende Elektrik Satış, Köfteci Yusuf ve Karesi Polyester ise sırasıyla birinci 10'da yer alan öteki firmalar oldu.

Listede 69 otomotiv yan sanayi firması

Sıralamada yer alan firmalardan 69'u otomotiv yan sanayi, 35'i dokumacılık, 31'i besin, tarım ve hayvancılık, 26'sı perakende ticaret, 21'i metal, 10'u makine ve teçhizat bölümünde faaliyet gösteriyor. Listede ayrıyeten çimento, toprak eserleri ve madencilik, güç, inşaat ve plastik kesimlerinden 6'şar firma yer aldı. Ağaç, orman eserleri ve mobilya, hizmet, eğitim ve danışmanlık ile otomotiv ana sanayi alanlarında faaliyet gösteren 5'er firma da sıralamada yer buldu. Bunun yanında ekonomik münasebetler ve finans, hazır giysi, kimya ve lojistik dallarından 4'er firma listeye girerken, 2 turizm firması ile 1 etraf ve geri dönüşüm firması da en büyük 250 firma ortasında yer aldı.

Başkan Burkay: "Bursa iş dünyası üretmeye devam etti"

BTSO Yönetim Kurulu Lideri İbrahim Burkay, dünya ticaretini zorlayan müdafaacı siyasetler, jeopolitik tansiyonlar ve bölgesel savaşların üretim zincirlerini değerli ölçüde etkilediğini belirterek, "Ülkemizde ise fiyat istikrarını hedefleyen para siyasetleri, finansmana erişimi güçleştirdi. Artan güç ve işgücü maliyetleri, reel sektörümüzün omuzlarındaki yükü daha da ağırlaştırdı. Lakin tüm bu zorluklara karşın Bursa iş dünyası bir defa daha farkını ortaya koydu. Kurallar ne olursa olsun üretmeye, ihracat yapmaya, istihdamını müdafaaya devam etti. Kârlılıktan ödün verse de çarklarını durdurmadı; üretimden, alın terinden, güçlü geleceğimize duyduğu inançtan vazgeçmedi" dedi.

Finansman masraflarının faaliyet kârına oranı yüzde 115

Bursa 250 Büyük Firma Araştırması sonuçlarını kıymetlendiren Lider Burkay, 2023 yılında yüzde 8,4 olan satış kârlılığının 2024'te yüzde 1,9'a gerilediğini, ayrıyeten firmaların finansman masraflarının faaliyet kârına oranının yüzde 50 düzeyinden yüzde 115'e yükseldiğini belirtti. Burkay, "Tüm bu bilgiler firmalarımızın karşılaştığı zorlukların göstergesidir. Lakin bu tablo, tıpkı vakitte Bursa'nın üretim azminin, direncinin ve dayanışma kültürünün de en somut kanıtıdır" diye konuştu.

"En değerli mani finansmana erişim"

Reel dalın önündeki en kıymetli mahzurun finansmana erişim maliyeti olduğunu vurgulayan BTSO Yönetim Kurulu Lideri İbrahim Burkay, "Politika faizleriyle piyasa faizleri ortasındaki farkın azalması, yatırım iştahını artıracak; üretimin, ihracatın ve istihdamın önünü açacaktır. Orta Vadeli Program (OVP) kapsamında belirlenen gayelerin muvaffakiyete ulaşması, üretim iktisadının güçlendirilmesi, gerçek dalın dayanıklılığının artırılması ve kaynakların yüksek katma kıymetli alanlara yönlendirilmesiyle mümkün olacaktır. Bu doğrultuda atılacak her adım, sürdürülebilir büyümenin temellerini sağlamlaştıracaktır" sözlerini kullandı.

"Üyelerimizin problemlerine tahlil üretiyoruz"

BTSO olarak her periyotta olduğu üzere bu süreçte de üyelerinin yanında olduklarını belirten Burkay, "Sektörlerimizin taleplerini ilgili kurumlara ileterek somut tahliller üretilmesine katkı sağladık. Başka yandan, TEKNOSAB, BUTEKOM, MESYEB, Model Fabrika, Bursa Business School ve GUHEM üzere projelerle sanayi, teknoloji ve insan kaynağı ekosistemimizi güçlendiriyoruz. UR-GE, HİSER, Ticari Safari ve KFA projelerimizle firmalarımızın global pazarlarda daha rekabetçi olmasını destekliyor; Dirençli Kentler Doruğu, Güç Doruğu, Etraf Forumu, Next Level Uludağ Tepesi ve Uludağ Besin Tepesi üzere etkinliklerle iş dünyamıza yeni ufuklar açıyoruz" dedi.

"Miktar değil verimlilik asıllı bir rekabet var"

İbrahim Burkay, global rekabette de belirleyici ögesinin artık ‘miktar' değil ‘verimlilik' olduğuna dikkat çekti. Lider Burkay, "Bursa iş dünyası olarak önümüzdeki periyotta gayemiz; teknolojiyi, dijitalleşmeyi ve verimliliği merkezine alan üretim modellerini yaygınlaştırmak olacaktır. Sanayi birikimi, girişimcilik ruhu ve yenilikçi potansiyeliyle Bursa, bu dönüşümün öncüsü olmaya hazırdır. Tüm zorluklara karşın üretimden, ihracattan ve istihdamdan vazgeçmeyen tüm firmalarımızı yürekten kutluyorum. BTSO olarak, üretimin gücünü koruyan, kaynaklarını verimli kullanan ve geleceğini bugünden inşa eden bir Bursa vizyonuyla çalışmalarımızı sürdüreceğiz" sözlerini kullandı.