HABER: ELİF BAYRIK

Son günlerde Balıkesir’in Sındırgı ilçesi merkezli meydana gelen sarsıntılar etraf vilayetlerde de hissedildi. Uzmanlar, bölgedeki hareketliliğin nedenleri ve Bursa’daki riskli alanları kamuoyuyla paylaştı.

“Bölge güç açısından yoğun”

Deprem iddia çalışmalarıyla bilinen Sadi Başer, Balıkesir etrafındaki sarsıntıların üç farklı istikametten gelen yer altı baskı kuvvetlerinin tesiriyle gerçekleştiğini söyledi:

“Bir tanesi Karadeniz üzerinden Gölcük istikametinden, oburu Tekirdağ–Silivri açıkları tarafından geliyor. Üçüncüsü ise Denizli istikametinden, Çardak Fayı üzerinden gelen sıkışma hareketi. Şu anda en tehlikelisi Gölcük tarafından gelen güç. Bugün öğlen saatlerinde aldığımız bilgi kıymetleri 5.5 ile 6.2 civarındaydı. Fakat şu anda bir rahatlama var. Yeniden de yakın takipteyiz”

Başer, Marmara ve Bursa sınırında güç birikiminin yüksek olduğunu vurguladı:

“Bursa özelinde en riskli yer Mudanya. İki taraftan da fay tesiri altında. Nilüfer, Osmangazi ve Yıldırım’da da yer özellikleri ve fay çizgisine yakınlık nedeniyle risk var. Sarsıntıları ‘şükür oldu’ diye karşılamamalıyız. 7 büyüklüğüne kadar zelzele üretme potansiyeli olan bir bölgeyi ciddiye almak gerekiyor”
Erken ikaz sistemlerinin aktifliğine dair de değerlendirmede bulunan Başer, “Şu anda sistemler zayıf. 10-15 saniyelik ikaz insan hayatını kurtaramaz, yalnızca panik yaratır. Sistem geliştirilmezse beklenen yarar sağlanamaz” dedi.

Başer, Marmara sınırında güç birikimi ve riskin daima takip edilmesi gerektiğini belirterek,” Bölgedeki sarsıntılar yalnızca küçük ölçekli değil, büyük sarsıntılara işaret edebilir. Biz bilim insanları olarak halkın bilinçlenmesini, lokal idarelerin de önlemleri ciddiye almasını önemsiyoruz. Hazırlıklı olmak, felaket değil, tabiat gerçeği olarak zelzeleyle başa çıkmamızı sağlar” dedi.

“Sarsıntılar yalnızca tektonik değil, magmatik hareketlerden de kaynaklanıyor”

Jeoloji Mühendisi Engin Er, Balıkesir’deki sarsıntıları değerlendirirken şunları söyledi:

“Ben yalnızca tektonik hareketlerle açıklamıyorum. Kabuğun altındaki magmatik faaliyetler, mantonun kabuk altına sokulması üzere süreçler de tesirli. Son 10 bin zelzelenin dağılımına baktığımızda tek bir fay sınırıyla açıklanamayan bir alan görüyoruz. Bu sarsıntılar 6 ile 6,5 büyüklüğüne kadar ulaşabilir”

Er, yüzey kırığı oluşturma riskinin olmadığını, lakin Ege Bölgesi’nin sismik açıdan ağır bir alan olduğunu vurguladı:

“Kuzey–güney istikametli açılmalar ve batıya yanlışsız kabuk hareketleri nedeniyle tansiyon yüksek. Uludağ etrafında de daima bir yükselim var. Bu hareketlilik, bölgenin büyük zelzeleler üretme potansiyelinin olduğunu gösteriyor. Zelzelesi tabiat gerçeği olarak görüp hazırlıklı olmalıyız”

Bursa’nın yer yapısına da değinen Er, riskli alanları şu formda anlattı:

“Bursa’da zayıf yer diye ayırmak mümkün değil; çabucak her ilçede sıvılaşma ve heyelan riski mevcut. Osmangazi, Nilüfer, Yıldırım, Kestel, Gürsu, İnegöl ve İznik etkin fay sınırına yakın. Her ilçenin kendi içinde farklı fay segmentleri var, bu nedenle tüm vilayet genelinde risk var”

“Planlama ve kontrol yetersiz”

Engin Er, sarsıntı şuuru açısından en değerli eksikliğin planlama ve kontrol olduğunu söyledi:

“Ülke olarak bütüncül bir planımız yok. Kontroller yetersiz. İstanbul’da birkaç gün evvel kendi kendine çöken binayı hatırlayın, yeni yapılmıştı lakin tabandan kaynaklıydı. Taban ve bina kontrolü birlikte yürütülmeli. Şayet bunu başarabilirsek sarsıntısı doğal bir olay olarak karşılayabiliriz”