CHP Bursa Milletvekili Orhan Sarıbal, kuru yemeklik bakliyatta yaşanan üretim düşüşü, zirai don ve kuraklık ziyanı ile artan ithalat bilgilerini kıymetlendirdi. Sarıbal, Türkiye’nin hem ziraî üretimde hem gelir adaletinde alarm verdiğini belirterek, “Bir vakitler ‘Almanlar bizi kıskanıyor’ diyen iktidarın yönettiği ülkemiz, bugün Alman medyasında ‘Ayda bir kere et yiyebilen aileler: Türkiye’de yoksulluk sessiz derinleşiyor’ başlığıyla anılıyor” dedi. Haberde, resmi enflasyonun yüzde 33 olarak açıklandığı, fakat gerçek enflasyonun bunun en az iki katı olduğu vurgulanırken; Milletvekili Sarıbal, Türkiye’de kişi başı yıllık et tüketiminin 16,6 kilogram, Almanya’da ise 51,6 kilogram olduğunu hatırlattı, “Aradaki fark yalnızca gelir farkı değil; adalet farkıdır, idare farkıdır. Taban fiyatlı bir yurttaş, kirasını ve faturasını ödemeden sırf maaşıyla 33 kilo kıyma alabiliyor. Bir ailenin bir ay boyunca yalnızca ete ayırabileceği bütçe, ülkenin refah düzeyini anlatmaya yetiyor” sözlerini kullandı. Türkiye’nin protein açığını kapatmada en değerli eser kümelerinden biri olan kuru bakliyatta önemli düşüş yaşandığını belirten Sarıbal, “Toplam yemeklik bakliyat üretiminin, yüzde 42,7’sini nohut, yüzde 30,1’ini kırmızı mercimek, yüzde 20,7’sini kuru fasulye, yüzde 5,3’ünü yeşil mercimek, kalan yüzde 1,1’ini ise öteki bakliyat oluşturmaktadır. Ekim alanları 1990-2024 yılları ortasında yüzde 57’lik gerileme ile 874 bin hektara düştü. AKP periyodunda bakliyat ekim alanlarındaki gerileme yüzde 36 oldu. 1990 yılında toplam 2 milyon ton olan kuru bakliyat üretimi 2024 yılında yüzde 33 oranında gerileyerek 1,3 milyon tona düştü. Türkiye, bugün kendi çiftçisinin üretemediği, yurttaşının da yiyemediği bir tabloyla karşı karşıya” diye konuştu.
ZİRAİ DON BAKLİYATTA YÜZDE 31,1 DÜŞÜŞE NEDEN OLDU
Nisan 2025’te hava sıcaklıklarının eksi 15’lere kadar düşmesiyle ülkemizin birçok bölgesinde zirai don olayı yaşandığını ve bitkisel üretimde büyük ziyana yol açtığını kaydeden Sarıbal, “Yaşanan zirai don başka tüm eserler üzere bakliyatta da yüzde 31,1 düşüşe neden olmuştur. Evvelki yıla nazaran üretimdeki gerileme yüzde 58,2 ile en fazla yeşil mercimekte görülmüş, onu kırmızı mercimek yüzde 43,2 ile, nohut yüzde 29,3 ve yüzde 11,4 ile kuru fasulye izlemiştir. Üretimdeki azalmada yaşanan çok sıcaklar ve kuraklık da tesirli olmuştur. Ayrıyeten TMO’nun alım fiyatı açıklamaması nedeniyle bakliyat ekim azanlarında daralma olduğu iddia edilmektedir” dedi.
23 YILDA BAKLİYAT İTHALATINA 6,9 MİLYAR DOLAR
AKP devrinde toplam 6,9 milyar dolar karşılığı 9,9 milyon ton kuru bakliyat ithal edildiğini, son 5 yılda ithal edilen 4,2 milyon ton bakliyatın yüzde 61’inin mercimek, yüzde 31’sinin bezelye, yüzde 4’ünün nohut ve yüzde 2’sinin kuru fasulye olduğunu belirten Sarıbal, “Üretim maliyetlerini düşürmek emeliyle mazot, gübre, ilaç ve tohum üzere temel girdilerin fiyatları istikrarlı bir biçimde denetlenmelidir. Destekleme siyasetleri, üretimi teşvik eden, adil, yönlendirici ve sürdürülebilir bir yapıya kavuşturulmalıdır. TMO üreticinin maliyet fiyatları ve enflasyon artışlarını dikkate alarak alım fiyatı açıklamalıdır. Lokal bakliyat tiplerinin korunması ve geliştirilmesi için çalışmalar artırılmalıdır. Hastalık ve zararlılara karşı sağlam, yüksek verimli, makineli hasada uygun ve hem iç hem dış pazarın taleplerine karşılık verebilen yeni çeşitler geliştirilmelidir. Nadas Alanlarının Daraltılması Projesi yine hayata geçirilerek bakliyat ekim alanları genişletilmelidir. Çiftçinin eserini pahasında satın alacak ve pazarlamasını sağlayacak müdahale kurumları oluşturmalıdır” diye konuştu.
