Ticaret Bakanlığının ev sahipliğinde, Afrika Birliği (AfB) uyumunda ve DEİK tertibiyle düzenlenen Türkiye-Afrika İş ve İktisat Forumu (TABEF), İstanbul Kongre Merkezi’nde düzenlenen kapanış konuşmalarıyla sona erdi.
Forumun kapanışında Güney Afrika Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı Yardımcısı Paul Mashatile, Afrika Birliği Kurulu Ekonomik Kalkınma, Ticaret, Turizm, Sanayi ve Madencilik Komiseri Francisca Tatchouop Belobe ve Afrika İş Konseyi Başkanı Amany Asfour, kıta iktisadını, ticaretini ve Türkiye ile Afrika iştirakini kıymetlendirdi.
Mashatile, Aralık 2024’ten bu yana yürüttükleri G20 Devir Başkanlığının, global yönetişimi dönüştürmek ve Global Güney’in sesini yükseltmek için tarihi bir fırsat sunduğunu tabir etti.
Türkiye’nin bu süreçteki takviyesini takdirle karşıladıklarını belirten Mashatile, "G20’nin dünya iktisadının yaklaşık yüzde 85’ini, ticaretin yüzde 75’ini ve dünya nüfusunun üçte ikisini temsil ettiği göz önüne alındığında, Afrika Birliği’nin G20’ye daimi üye olarak iştiraki çok büyük değer taşıyor" diye konuştu.
Mashatile, Afrika’nın global güç dönüşümü ve yeşil endüstrileşmede kritik bir rol oynadığını kaydederek, G20 Devir Başkanlığı kapsamında dört önceliğe odaklandıklarını lisana getirerek, "Afetlere karşı dayanıklılığı artırmak, düşük gelirli ülkelerde sürdürülebilirliği sağlamak, adil güç dönüşümü için finansman seferber etmek ve kritik mineralleri kapsayıcı büyüme hedefiyle değerlendirmek" değerlendirmesinde bulundu.
"Hedef Türkiye ile ticaret hacmini 2026’ya kadar 50 milyar dolara çıkarmak"
Belobe de Afrika’nın süratli bir değişim sürecinden geçtiğini söz etti.
Kıtanın ortalama yaşının 19,5 olduğunu, 2050 yılına kadar kıta nüfusunun 1,5 milyara ulaşmasının beklendiğini söyleyen Belobe, "Önümüzdeki yıllarda, bayanlar ve gençler Afrika nüfusunun çoğunluğunu oluşturacak. Bu hem kıta hem de Afrika Birliği için kritik önemde" dedi.
Belobe, Afrika Kıtasal Hür Ticaret Alanı’nın (AfCFTA) kıta içi ticareti ve ekonomik büyümeyi desteklemek maksadıyla kurulduğunu belirterek, direkt yabancı yatırımların Afrika potansiyelini hayata geçirmek için kritik olduğunun altını çizdi.
Afrika iktisadının 2035 prestijiyle 6,7 trilyon dolarlık bir hacme ulaşmasının beklendiğine değinen Belobe, "Bu dönüşüm süreci, çok taraflı ve ikili ticaret münasebetleri ile sürdürülebilir hale getirilmeli." diye konuştu.
Belobe, Türkiye ile Afrika ortasındaki ticarete ait şunları söyledi:
“2002 yılında Afrika ile Türkiye ortasındaki ticaret 4,5 milyar dolardı, 2025 prestijiyle bu sayı 40,67 milyar dolara ulaştı. 20 yılda neredeyse sekiz katlık bir artış manasına geliyor. Türkiye, Afrika dışındaki birinci beş ticaret ortağı ortasında ve neredeyse tüm Afrika ülkeleriyle ticari münasebetlerini sürdürüyor. Başkanlarımızın belirlediği amaç, bu hacmi 2026’ya kadar 50 milyar dolara çıkarmak, bu forum bizi bu amaca daha da yaklaştırdı.”
Afrika kıtasının yabancı yatırımlara açık olduğunun altını çizen Belobe, kıtada dış yatırımların süratli bir artış gösterdiğini aktardı.
Belobe, kıtanın 2024’te rekor seviyede 97 milyar dolarlık direkt yabancı yatırım çektiği bilgisini paylaşarak, "Bu yıllık bazda yüzde 75’lik bir artış manasına geliyor. Afrika iktisadı güç kazanıyor ve gerçek GSYH büyüme oranının 2024’te yüzde 3,2’den 2025’te yüzde 4,1’e, 2026’da ise yüzde 4,4’e çıkması bekleniyor" dedi.
"Türkiye’nin bilgi birikimi ve teknolojisi, sıhhat kesimimizin dönüşümünde kritik rol oynayabilir"
Afrika İş Konseyi Başkanı Asfour ise Türkiye-Afrika iştirakinin endüstrileşme ve teknoloji temelli dönüşüm için kıymetli fırsatlar sunduğunu belirtti.
Asfour, “Türkiye, Afrika’nın kalkınma seyahatini ve refah arayışını uzun müddettir destekleyen emniyetli bir ortaktır. Paydaşlık yatırım, istihdam yaratma, teknoloji transferi, katma kıymet üretimi ve endüstrileşme üzerine kurulmalıdır” tabirlerini kullandı.
Afrika’nın hala ham husus ihracatına dayalı bir ekonomik yapıya sahip olduğunu vurgulayan Asfour, Türkiye ile iş birliğinin bu dönüşümü hızlandırabileceğini söz etti.
Asfour ayrıyeten Afrika Kıtasal Özgür Ticaret Bölgesi’nin 1,4 milyar nüfusla büyük bir pazar oluşturduğunu hatırlatarak, Türk özel dalıyla güçlü bağlar kurulması gerektiğini söyledi.
Sağlık alanında iş birliğine de değinen Asfour, “Afrika genelinde kanser hastalarının yüzde 70’i radyoterapi ve teşhis ekipmanlarının yetersizliği nedeniyle hayatını kaybediyor. Türkiye’nin bilgi birikimi ve teknolojisi, sıhhat dalımızın dönüşümünde kritik rol oynayabilir” diye konuştu.
Asfour, konuşmasını, “Afrika artık yoksulluktan ve hastalıktan arınmış, eğitimli, üretken ve sağlıklı bir toplum olmayı hedefliyor. Türkiye ile kurduğumuz paydaşlık, bu maksada bir adım daha yaklaştıracaktır” kelamlarıyla tamamladı.
